Anmager n Imedyazen
Vous souhaitez réagir à ce message ? Créez un compte en quelques clics ou connectez-vous pour continuer.

Imeslayen n taâr'abt ay d-yekkan seg tmazight

Aller en bas

Imeslayen n taâr'abt ay d-yekkan seg tmazight Empty Imeslayen n taâr'abt ay d-yekkan seg tmazight

Message  Iles Ilelli Sam 6 Juin - 18:32

Sslam n Ṛebbi fell-awen,

Ẓran akk medden llan waṭas n yimeslayen n n tmaziγt deg taεṛabt taγerfant (taceεbit) n Ldzayer (ed tin n Tmazγa s umata), yerna imeslayen-a tteddun-d yal ass deg taεṛabt. Yiwet seg tmiwa ay yessawalen taεṛabt deg Ldzayer, yerna llan deg-s aṭas n yimeslayen n tmaziγt, d tama n Jijel. Taεṛabt ay ssawalen deg Jijel mazal-itt teccuṛ d imeslayen n teqbaylit, ladγa taεṛabt-nni ay ssawalen yemγaren deg tama-a, yerna ay-a yesskan-d ur aṭas ay-a seg wasmi ay jjan yimezdaγen n tama-a tamaziγt.

Deg tnelli-a (thread), bγiγ ad d-bedreγ kra n wawalen n tmaziγt yettusseqdacen deg taεṛabt ed kra n yiwenniten (commentaires) fell-asen:

Tawsa

Awal-a sseqdacen-t deg taεṛabt n Ldzayer, yerna neṭṭqen-t-id akk-a, war abeddel :

Nṛuḥ neεṭi-lhum t-tawsa === ad dduγ ad asen-kfeγ tawsa.

"Tawsa" d idrimen-nni ay kemmsen medden i teslit neγ isli deg tmeγra. Awal-a yekka-d seg wemyag (verbe) "awes" (deg tcelḥit), anamek-nnes : εawen, alel neγ ttekki. D wa ay d amyag ay d-yekfan awal "tiwizi". Mi ara tawseḍ, anamek-nnes "tεawneḍ" neγ "tettekkaḍ" deg tigin neγ lebni n kra.

Deg teqbaylit tacerqit ay ssawalen deg tama n Σemmuca (deg Seṭṭif), ttinin-d "ttizi" : yettizi deg tmeγra-nni === yettekka deg tmeγra-nni. Amyag-a yecrek aẓar ed "awes", "tawsa" ed "tiwizi".

Deg teqbaylit, ur d-mazal yettusseqdac wemyag "awes". Wa d yiwen seg yemyagen ay inegren deg teqbaylit, maca yejja-d lateṛ deg wawal "tawsa".

Deg Umawal n Tmaziγt Tatrart n Dda Lmulud, yella daγen umeslay "tiwsi", anamek-nnes : "impôt". Ameslay-a daγen yekka-d seg wemyag "awes" (εawen, ttekki), imi "tiwsi" (impôt) d cwiṭṭ n wazal n yedrimen ara d-xellṣ̣en akk medden akk-n ad ccaṛen yes-s asenduq n Uwanak (ddula). Medden akk "ttawsen-d", ttekkayen deg uxelleṣ̣ n "tiwsi", yerna win ay ttxelliṣ̣en "tiwsi", deg Umawal n Tmaziγt Tatrart, isem-nnes "amawas" (anamek-nnes "win yettawsen" = "contribuable").

Twiza :

Awal-a daγen yettusseqdac deg taεṛabt taγerfant (taceεbit), yerna yekka-d seg "tiwizi" (amεiwen n wayt taddart akk-n ad gen kra i lfayda n yiwen n wemdan neγ i lfayda-nsen akk) : Gan tiwizi akk-n ad bnun tiqenṭert n taddart.

D acu kan, talγa n umeslay "twiza" temgerrad γef tin n "tiwizi". Yezmer lḥal ad yili umeslay "twiza" d asseεṛeb n "tiwizi", dγa yeqqel yettfaka s "a" am yimeslayen untiyen (féminins) n taεṛabt. Neγ ad yili, ahat, umeslay "twiza" yekcem-d γer taεṛabt seg kra n tentala (dialecte) tamaziγt niḍen ur nelli d taqbaylit n Tmurt n Leqbayel (ahat, seg kra n tentala taznatit, imi tintalyin-a ttilin deg-sent kra n yimeslayen untiyin ur nesεi tiγri n tezwara [voyelle initiale] am temẓabit ay deg :
tyaziḍt ==> tayaziḍt
tsa ===> tasa).

Tanemmirt


Čč Ḍ ḍ Ğğ Ḥḥ Γ γ
Ṛ ṛ Ṣ ṣ̣ Ṭ̣ ṭ Ẓ ẓ Σ ε

Iles Ilelli

Messages : 11
Date d'inscription : 29/10/2007

Revenir en haut Aller en bas

Imeslayen n taâr'abt ay d-yekkan seg tmazight Empty Tamara

Message  Iles Ilelli Sam 6 Juin - 20:02

Tameddit tamerbuḥt fell-awen,

Ameslay "tamara" deg taεṛabt anamek-nnes "lḥif":

Ckun yeqbel yexdem f hadik t-tamara ? ===> Anwa ara iqeblen ad yeqdem deg lḥif am winna ?

"Tamara" deg teqbaylit anamek-nnes "ay-n yettḥittimen yiwen ad yeg kra":

D tamara ay aγ-yessawḍen ad neg ay-a

Nettini-d daγen "terra-t tmara", anamek-nnes "yeḥṛes-it lḥal", "yettuḥettem.

"Tamara" d ameslay amaziγ aqbur, d win umi ttinin "ameslay akmaziγ" (panamazigh), anamek-nnes yekka-d seg yiẓuran n yimeslayen imaziγen ay icerken, s umata, amur ameqran seg tentalyin (dialectes) timaziγin n wass-a, neγ yella yecrek-itent zik. "Tamara", deg tmaceγt, anamek-nnes "ljehd" (la force).

Ameslay-a yekka-d seg uẓar "MR": d netta ay seg d-yekka wemyag "zmer" (pouvoir) : S + MR.

"Zmer" yekfa-d "tazmert", yerna ameslay-a yesεa daγen anamek n "tamara" (ljehd).

Tanemmirt

Čč Ḍ ḍ Ğğ Ḥḥ Γ γ
Ṛ ṛ Ṣ ṣ̣ Ṭ̣ ṭ Ẓ ẓ Σ ε

Iles Ilelli

Messages : 11
Date d'inscription : 29/10/2007

Revenir en haut Aller en bas

Imeslayen n taâr'abt ay d-yekkan seg tmazight Empty Mucc

Message  Iles Ilelli Sam 6 Juin - 20:35

Sslam n Ṛebbi fell-awen,

Deg taεṛabt n Meṛṛuk, ameslay "mucc" anamek-nnes "amcic", akk-n yella lḥal deg waṭas n tentalyin timaziγin niḍen.

"Mucc" yella ula deg teqbaylit, yennwanṭaq-d s [c] uffay, am deg "uccay". D acu kan, deg teqbaylit, "mucc" d isem n wemcic ala deg tmucuha.

Deg taεṛabt n Meṛṛuk, asget (pluriel) n "mucc" netta d "l-mcac", yerna ameslay-a icuba "imcac" s teqbaylit.

"Amcic" yettbeddil yisem-nnes seg tama tamaziγt γer tayeḍ. Imucaγ ed Yemẓabiyen ttinin-as "mucc", ma deg Waṭlas Ablidi (Ayt Ṣaleḥ, Ccriεa), ttinin-as "amacu" (s [c] uffay). Deg umawal n Idres ed Madi (Dictionnaire universel bilingue Français-Amazigh), nezmer ad naf daγen ameslay "imiccew" (seg yiwet seg tentalyin n Meṛṛuk ?).

Ma yetbet yella umeslay-a n "imiccew", yezmer lḥal, ahat, ameslay "amcic", "mucc" neγ "amacu" ad yili yekka-d seg wawal "iccew" (imi timeẓẓuγin n wemcic beddent am "wacciwen").

Tanemmirt


Čč Ḍ ḍ Ğğ Ḥḥ Γ γ
Ṛ ṛ Ṣ ṣ̣ Ṭ̣ ṭ Ẓ ẓ Σ ε

Iles Ilelli

Messages : 11
Date d'inscription : 29/10/2007

Revenir en haut Aller en bas

Imeslayen n taâr'abt ay d-yekkan seg tmazight Empty Re: Imeslayen n taâr'abt ay d-yekkan seg tmazight

Message  Contenu sponsorisé


Contenu sponsorisé


Revenir en haut Aller en bas

Revenir en haut

- Sujets similaires

 
Permission de ce forum:
Vous ne pouvez pas répondre aux sujets dans ce forum