Imeslayen n taâr'abt ay d-yekkan seg tmazight
Page 1 sur 1
Imeslayen n taâr'abt ay d-yekkan seg tmazight
Sslam n Ṛebbi fell-awen,
Ẓran akk medden llan waṭas n yimeslayen n n tmaziγt deg taεṛabt taγerfant (taceεbit) n Ldzayer (ed tin n Tmazγa s umata), yerna imeslayen-a tteddun-d yal ass deg taεṛabt. Yiwet seg tmiwa ay yessawalen taεṛabt deg Ldzayer, yerna llan deg-s aṭas n yimeslayen n tmaziγt, d tama n Jijel. Taεṛabt ay ssawalen deg Jijel mazal-itt teccuṛ d imeslayen n teqbaylit, ladγa taεṛabt-nni ay ssawalen yemγaren deg tama-a, yerna ay-a yesskan-d ur aṭas ay-a seg wasmi ay jjan yimezdaγen n tama-a tamaziγt.
Deg tnelli-a (thread), bγiγ ad d-bedreγ kra n wawalen n tmaziγt yettusseqdacen deg taεṛabt ed kra n yiwenniten (commentaires) fell-asen:
Tawsa
Awal-a sseqdacen-t deg taεṛabt n Ldzayer, yerna neṭṭqen-t-id akk-a, war abeddel :
Nṛuḥ neεṭi-lhum t-tawsa === ad dduγ ad asen-kfeγ tawsa.
"Tawsa" d idrimen-nni ay kemmsen medden i teslit neγ isli deg tmeγra. Awal-a yekka-d seg wemyag (verbe) "awes" (deg tcelḥit), anamek-nnes : εawen, alel neγ ttekki. D wa ay d amyag ay d-yekfan awal "tiwizi". Mi ara tawseḍ, anamek-nnes "tεawneḍ" neγ "tettekkaḍ" deg tigin neγ lebni n kra.
Deg teqbaylit tacerqit ay ssawalen deg tama n Σemmuca (deg Seṭṭif), ttinin-d "ttizi" : yettizi deg tmeγra-nni === yettekka deg tmeγra-nni. Amyag-a yecrek aẓar ed "awes", "tawsa" ed "tiwizi".
Deg teqbaylit, ur d-mazal yettusseqdac wemyag "awes". Wa d yiwen seg yemyagen ay inegren deg teqbaylit, maca yejja-d lateṛ deg wawal "tawsa".
Deg Umawal n Tmaziγt Tatrart n Dda Lmulud, yella daγen umeslay "tiwsi", anamek-nnes : "impôt". Ameslay-a daγen yekka-d seg wemyag "awes" (εawen, ttekki), imi "tiwsi" (impôt) d cwiṭṭ n wazal n yedrimen ara d-xellṣ̣en akk medden akk-n ad ccaṛen yes-s asenduq n Uwanak (ddula). Medden akk "ttawsen-d", ttekkayen deg uxelleṣ̣ n "tiwsi", yerna win ay ttxelliṣ̣en "tiwsi", deg Umawal n Tmaziγt Tatrart, isem-nnes "amawas" (anamek-nnes "win yettawsen" = "contribuable").
Twiza :
Awal-a daγen yettusseqdac deg taεṛabt taγerfant (taceεbit), yerna yekka-d seg "tiwizi" (amεiwen n wayt taddart akk-n ad gen kra i lfayda n yiwen n wemdan neγ i lfayda-nsen akk) : Gan tiwizi akk-n ad bnun tiqenṭert n taddart.
D acu kan, talγa n umeslay "twiza" temgerrad γef tin n "tiwizi". Yezmer lḥal ad yili umeslay "twiza" d asseεṛeb n "tiwizi", dγa yeqqel yettfaka s "a" am yimeslayen untiyen (féminins) n taεṛabt. Neγ ad yili, ahat, umeslay "twiza" yekcem-d γer taεṛabt seg kra n tentala (dialecte) tamaziγt niḍen ur nelli d taqbaylit n Tmurt n Leqbayel (ahat, seg kra n tentala taznatit, imi tintalyin-a ttilin deg-sent kra n yimeslayen untiyin ur nesεi tiγri n tezwara [voyelle initiale] am temẓabit ay deg :
tyaziḍt ==> tayaziḍt
tsa ===> tasa).
Tanemmirt
Čč Ḍ ḍ Ğğ Ḥḥ Γ γ
Ṛ ṛ Ṣ ṣ̣ Ṭ̣ ṭ Ẓ ẓ Σ ε
Ẓran akk medden llan waṭas n yimeslayen n n tmaziγt deg taεṛabt taγerfant (taceεbit) n Ldzayer (ed tin n Tmazγa s umata), yerna imeslayen-a tteddun-d yal ass deg taεṛabt. Yiwet seg tmiwa ay yessawalen taεṛabt deg Ldzayer, yerna llan deg-s aṭas n yimeslayen n tmaziγt, d tama n Jijel. Taεṛabt ay ssawalen deg Jijel mazal-itt teccuṛ d imeslayen n teqbaylit, ladγa taεṛabt-nni ay ssawalen yemγaren deg tama-a, yerna ay-a yesskan-d ur aṭas ay-a seg wasmi ay jjan yimezdaγen n tama-a tamaziγt.
Deg tnelli-a (thread), bγiγ ad d-bedreγ kra n wawalen n tmaziγt yettusseqdacen deg taεṛabt ed kra n yiwenniten (commentaires) fell-asen:
Tawsa
Awal-a sseqdacen-t deg taεṛabt n Ldzayer, yerna neṭṭqen-t-id akk-a, war abeddel :
Nṛuḥ neεṭi-lhum t-tawsa === ad dduγ ad asen-kfeγ tawsa.
"Tawsa" d idrimen-nni ay kemmsen medden i teslit neγ isli deg tmeγra. Awal-a yekka-d seg wemyag (verbe) "awes" (deg tcelḥit), anamek-nnes : εawen, alel neγ ttekki. D wa ay d amyag ay d-yekfan awal "tiwizi". Mi ara tawseḍ, anamek-nnes "tεawneḍ" neγ "tettekkaḍ" deg tigin neγ lebni n kra.
Deg teqbaylit tacerqit ay ssawalen deg tama n Σemmuca (deg Seṭṭif), ttinin-d "ttizi" : yettizi deg tmeγra-nni === yettekka deg tmeγra-nni. Amyag-a yecrek aẓar ed "awes", "tawsa" ed "tiwizi".
Deg teqbaylit, ur d-mazal yettusseqdac wemyag "awes". Wa d yiwen seg yemyagen ay inegren deg teqbaylit, maca yejja-d lateṛ deg wawal "tawsa".
Deg Umawal n Tmaziγt Tatrart n Dda Lmulud, yella daγen umeslay "tiwsi", anamek-nnes : "impôt". Ameslay-a daγen yekka-d seg wemyag "awes" (εawen, ttekki), imi "tiwsi" (impôt) d cwiṭṭ n wazal n yedrimen ara d-xellṣ̣en akk medden akk-n ad ccaṛen yes-s asenduq n Uwanak (ddula). Medden akk "ttawsen-d", ttekkayen deg uxelleṣ̣ n "tiwsi", yerna win ay ttxelliṣ̣en "tiwsi", deg Umawal n Tmaziγt Tatrart, isem-nnes "amawas" (anamek-nnes "win yettawsen" = "contribuable").
Twiza :
Awal-a daγen yettusseqdac deg taεṛabt taγerfant (taceεbit), yerna yekka-d seg "tiwizi" (amεiwen n wayt taddart akk-n ad gen kra i lfayda n yiwen n wemdan neγ i lfayda-nsen akk) : Gan tiwizi akk-n ad bnun tiqenṭert n taddart.
D acu kan, talγa n umeslay "twiza" temgerrad γef tin n "tiwizi". Yezmer lḥal ad yili umeslay "twiza" d asseεṛeb n "tiwizi", dγa yeqqel yettfaka s "a" am yimeslayen untiyen (féminins) n taεṛabt. Neγ ad yili, ahat, umeslay "twiza" yekcem-d γer taεṛabt seg kra n tentala (dialecte) tamaziγt niḍen ur nelli d taqbaylit n Tmurt n Leqbayel (ahat, seg kra n tentala taznatit, imi tintalyin-a ttilin deg-sent kra n yimeslayen untiyin ur nesεi tiγri n tezwara [voyelle initiale] am temẓabit ay deg :
tyaziḍt ==> tayaziḍt
tsa ===> tasa).
Tanemmirt
Čč Ḍ ḍ Ğğ Ḥḥ Γ γ
Ṛ ṛ Ṣ ṣ̣ Ṭ̣ ṭ Ẓ ẓ Σ ε
Iles Ilelli- Messages : 11
Date d'inscription : 29/10/2007
Tamara
Tameddit tamerbuḥt fell-awen,
Ameslay "tamara" deg taεṛabt anamek-nnes "lḥif":
Ckun yeqbel yexdem f hadik t-tamara ? ===> Anwa ara iqeblen ad yeqdem deg lḥif am winna ?
"Tamara" deg teqbaylit anamek-nnes "ay-n yettḥittimen yiwen ad yeg kra":
D tamara ay aγ-yessawḍen ad neg ay-a
Nettini-d daγen "terra-t tmara", anamek-nnes "yeḥṛes-it lḥal", "yettuḥettem.
"Tamara" d ameslay amaziγ aqbur, d win umi ttinin "ameslay akmaziγ" (panamazigh), anamek-nnes yekka-d seg yiẓuran n yimeslayen imaziγen ay icerken, s umata, amur ameqran seg tentalyin (dialectes) timaziγin n wass-a, neγ yella yecrek-itent zik. "Tamara", deg tmaceγt, anamek-nnes "ljehd" (la force).
Ameslay-a yekka-d seg uẓar "MR": d netta ay seg d-yekka wemyag "zmer" (pouvoir) : S + MR.
"Zmer" yekfa-d "tazmert", yerna ameslay-a yesεa daγen anamek n "tamara" (ljehd).
Tanemmirt
Čč Ḍ ḍ Ğğ Ḥḥ Γ γ
Ṛ ṛ Ṣ ṣ̣ Ṭ̣ ṭ Ẓ ẓ Σ ε
Ameslay "tamara" deg taεṛabt anamek-nnes "lḥif":
Ckun yeqbel yexdem f hadik t-tamara ? ===> Anwa ara iqeblen ad yeqdem deg lḥif am winna ?
"Tamara" deg teqbaylit anamek-nnes "ay-n yettḥittimen yiwen ad yeg kra":
D tamara ay aγ-yessawḍen ad neg ay-a
Nettini-d daγen "terra-t tmara", anamek-nnes "yeḥṛes-it lḥal", "yettuḥettem.
"Tamara" d ameslay amaziγ aqbur, d win umi ttinin "ameslay akmaziγ" (panamazigh), anamek-nnes yekka-d seg yiẓuran n yimeslayen imaziγen ay icerken, s umata, amur ameqran seg tentalyin (dialectes) timaziγin n wass-a, neγ yella yecrek-itent zik. "Tamara", deg tmaceγt, anamek-nnes "ljehd" (la force).
Ameslay-a yekka-d seg uẓar "MR": d netta ay seg d-yekka wemyag "zmer" (pouvoir) : S + MR.
"Zmer" yekfa-d "tazmert", yerna ameslay-a yesεa daγen anamek n "tamara" (ljehd).
Tanemmirt
Čč Ḍ ḍ Ğğ Ḥḥ Γ γ
Ṛ ṛ Ṣ ṣ̣ Ṭ̣ ṭ Ẓ ẓ Σ ε
Iles Ilelli- Messages : 11
Date d'inscription : 29/10/2007
Mucc
Sslam n Ṛebbi fell-awen,
Deg taεṛabt n Meṛṛuk, ameslay "mucc" anamek-nnes "amcic", akk-n yella lḥal deg waṭas n tentalyin timaziγin niḍen.
"Mucc" yella ula deg teqbaylit, yennwanṭaq-d s [c] uffay, am deg "uccay". D acu kan, deg teqbaylit, "mucc" d isem n wemcic ala deg tmucuha.
Deg taεṛabt n Meṛṛuk, asget (pluriel) n "mucc" netta d "l-mcac", yerna ameslay-a icuba "imcac" s teqbaylit.
"Amcic" yettbeddil yisem-nnes seg tama tamaziγt γer tayeḍ. Imucaγ ed Yemẓabiyen ttinin-as "mucc", ma deg Waṭlas Ablidi (Ayt Ṣaleḥ, Ccriεa), ttinin-as "amacu" (s [c] uffay). Deg umawal n Idres ed Madi (Dictionnaire universel bilingue Français-Amazigh), nezmer ad naf daγen ameslay "imiccew" (seg yiwet seg tentalyin n Meṛṛuk ?).
Ma yetbet yella umeslay-a n "imiccew", yezmer lḥal, ahat, ameslay "amcic", "mucc" neγ "amacu" ad yili yekka-d seg wawal "iccew" (imi timeẓẓuγin n wemcic beddent am "wacciwen").
Tanemmirt
Čč Ḍ ḍ Ğğ Ḥḥ Γ γ
Ṛ ṛ Ṣ ṣ̣ Ṭ̣ ṭ Ẓ ẓ Σ ε
Deg taεṛabt n Meṛṛuk, ameslay "mucc" anamek-nnes "amcic", akk-n yella lḥal deg waṭas n tentalyin timaziγin niḍen.
"Mucc" yella ula deg teqbaylit, yennwanṭaq-d s [c] uffay, am deg "uccay". D acu kan, deg teqbaylit, "mucc" d isem n wemcic ala deg tmucuha.
Deg taεṛabt n Meṛṛuk, asget (pluriel) n "mucc" netta d "l-mcac", yerna ameslay-a icuba "imcac" s teqbaylit.
"Amcic" yettbeddil yisem-nnes seg tama tamaziγt γer tayeḍ. Imucaγ ed Yemẓabiyen ttinin-as "mucc", ma deg Waṭlas Ablidi (Ayt Ṣaleḥ, Ccriεa), ttinin-as "amacu" (s [c] uffay). Deg umawal n Idres ed Madi (Dictionnaire universel bilingue Français-Amazigh), nezmer ad naf daγen ameslay "imiccew" (seg yiwet seg tentalyin n Meṛṛuk ?).
Ma yetbet yella umeslay-a n "imiccew", yezmer lḥal, ahat, ameslay "amcic", "mucc" neγ "amacu" ad yili yekka-d seg wawal "iccew" (imi timeẓẓuγin n wemcic beddent am "wacciwen").
Tanemmirt
Čč Ḍ ḍ Ğğ Ḥḥ Γ γ
Ṛ ṛ Ṣ ṣ̣ Ṭ̣ ṭ Ẓ ẓ Σ ε
Iles Ilelli- Messages : 11
Date d'inscription : 29/10/2007
Page 1 sur 1
Permission de ce forum:
Vous ne pouvez pas répondre aux sujets dans ce forum
|
|